EMDR Terapisinin Etki Mekanizması Nedir?

Travmatik bir olay yaşandığında, beyin bu deneyimi normal bir anı gibi işleyemez. O anın görüntüleri, sesleri, duyguları ve bedensel tepkileri zamana takılı kalır. Kişi her hatırladığında sanki olay yeniden oluyormuş gibi hisseder. EMDR terapisi (Eye Movement Desensitization and Reprocessing – Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), tam da bu donmuş anıların beynin doğal iyileşme sistemine yeniden kazandırılmasını sağlar.

Travma, beynin bilgi işleme ağında bir kısa devre yaratır. Normalde olaylar yaşanırken duyusal bilgiler hipokampüs ve prefrontal korteks aracılığıyla sınıflandırılır, geçmiş deneyimlerle bütünleştirilir ve uzun süreli belleğe aktarılır. Ancak travma sırasında beyin, amigdala yani tehdit algısı merkezi tarafından yönetilen bir hayatta kalma moduna geçer.

Travma anında beyin, tehlikeye karşı hayatta kalma moduna geçer. Bu süreçte amigdala alarm verir ve vücuda “savaş ya da kaç” sinyali gönderir. Hipokampüs ise zamanı ve mekânı ayırt etme kapasitesini kaybeder; kişi olayın geçmişte kaldığını değil, hâlâ sürmekte olduğunu hisseder. Aynı anda prefrontal korteks, yani mantıklı düşünme ve durumu analiz etme yetimizi yöneten bölge devre dışı kalır. Böylece birey, olayın duygusal yoğunluğu içinde rasyonel bir değerlendirme yapamaz. Sonuç olarak travmatik anı, işlenememiş bir biçimde beynin limbik sisteminde donup kalır; kişi o anın duygusunu, korkusunu ve bedensel tepkisini tekrar tekrar yaşamaya başlar. Yani olay bitmiştir ama beyin hâlâ tehlikenin sürdüğünü zanneder.

EMDR’nin temelinde bilateral uyarım vardır: terapist genellikle göz hareketleri, dokunsal ya da işitsel uyarılarla beynin sağ ve sol yarımküresini ritmik biçimde sırayla aktive eder.

Bu çift yönlü uyarımın nörobilimsel etkisi şunlardır:

Hemisferler arası iletişimi güçlendirir. Sağ beyin duygusal materyali, sol beyin ise dil ve mantık süreçlerini yönetir. EMDR sırasında iki yarımküre senkronize çalışır ve bastırılmış duygusal anılar sözcüklere, anlamlara dönüşmeye başlar.

Amigdala aktivitesini azaltır. Araştırmalar, EMDR seansları sırasında amigdalanın aşırı uyarılmasının azaldığını, bunun da travma anılarına eşlik eden yoğun korku tepkilerini yatıştırdığını göstermektedir.

Prefrontal korteksi yeniden devreye alır. Bilateral uyarım, beynin “düşünme” bölgesinin kontrolü tekrar ele almasını sağlar. Kişi olayı hatırladığında artık sadece “o anki duygusal fırtına”yı değil, olayı bütünsel biçimde görebilir.

REM uykusuna benzer bir süreç yaratır. EMDR sırasında yapılan göz hareketleri, beynin rüyada bilgi işleme biçimine benzeyen bir nörofizyolojik durum oluşturur. Bu da travmatik anıların sağlıklı biçimde yeniden işlenmesine olanak tanır.

EMDR, travmatik anıyı silmez; onu yeniden işler. Beyin, geçmişte “tehdit” olarak kodladığı bu bilgiyi artık “geçmişte kalmış bir deneyim” olarak sınıflandırmaya başlar. Bu yeniden kodlama süreciyle birlikte çarpıntı, kasılma ya da nefes darlığı gibi bedensel tepkiler giderek azalır. Kişinin olayla ilgili inançları da dönüşür; “Ben güçsüzüm” ya da “Ben suçluyum” gibi yıkıcı düşünceler yerini “O zaman elimden geleni yaptım” ve “Artık güvendeyim” gibi daha gerçekçi, iyileştirici inançlara bırakır. Böylece beyin, geçmişin duygusal yükünü bugünün güvenli bağlamına taşır ve kişi olayın etkisinden özgürleşmeye başlar.

EMDR, beynin doğal bilgi işleme sistemini yeniden aktive eder. Bu sayede travmatik anılar, artık bir tehdit unsuru olarak değil, geçmişte yaşanmış bir deneyim olarak yeniden anlam kazanır. Kişi olayı hatırladığında duygusal yoğunluk azalır, bilişsel değerlendirme kapasitesi artar ve anı, diğer yaşam deneyimleriyle bütünleşir.

Suadiye Psikoterapi | Bağdat Caddesi

Bağdat Caddesi’nde yer alan Suadiye Psikoterapi, alanında uzman ekibiyle danışanlarına profesyonel ruh sağlığı hizmeti sunmaktadır. Merkezimizde, Psikiyatrist Dr. Turan Çetin ve Klinik Psikolog Beste Bektaş, bilimsel temellere dayalı terapi ve danışmanlık yaklaşımlarıyla hizmet vermektedir.

Psikoterapi, psikiyatri desteği ve bütüncül ruh sağlığı çözümleri için bizimle iletişime geçebilir, güvenli bir terapi süreci için randevu alabilirsiniz.