Kas Dismorfisi Nedir?

Kas dismorfisi (Muscle Dysmorphia – MD), Beden Dismorfik Bozukluğu’nun (Body Dysmorphic Disorder – BDD) özel bir alt türüdür. Bu bozuklukta bireyler, vücutlarının yeterince kaslı ya da “büyük” olmadığını düşünerek takıntılı hale gelirler. Ancak bu kişiler çoğu zaman ortalamanın çok üzerinde kas kütlesine sahip oldukları hâlde kendilerini “küçük” veya “yetersiz” görürler.

Kas Dismorfisinin Temel Özellikleri

Kas dismorfisi olan bireyler, gerçekte ortalamanın üzerinde kas kütlesine sahip olsalar bile kendilerini “küçük”, “zayıf” veya “yetersiz kaslı” hissederler. Bu yanlış algı, yoğun kaygı ve obsesif davranışlarla sonuçlanır.

Kas dismorfisi olan bireyler genellikle:

• Kas büyüklüğü veya görünüşü hakkında aşırı endişe taşırlar,

• Aynada kaslarını defalarca kontrol eder veya başkalarıyla sürekli kıyaslama yaparlar,

• Günlerini saatler süren yoğun antrenmanlara göre planlarlar,

• Katı diyetler uygular, sosyal ortamlardan kaçar,

• Kaslarını “yetersiz” buldukları için bol kıyafetlerle vücutlarını saklarlar,

• Anabolik steroid veya diğer performans artırıcı maddeleri kullanma eğilimindedirler .

Bazı bireyler, bir gün bile egzersiz yapamadıklarında yoğun anksiyete ve suçluluk hissederler. Bu da sağlıklı bir fitness rutininden çok, obsesif-kompulsif bir döngüyü gösterir.

Psikolojik Altyapı

Kas dismorfisi yalnızca fiziksel görüntüyle ilgili değildir; kişinin benlik saygısını, sosyal ilişkilerini ve yaşam kalitesini derinden etkiler. Kaslı olmak bir değer, hatta bir varoluş ölçütü haline gelir.

MD’de bireyler kendilerini yetersiz, çirkin veya değersiz hissedebilir. Bu durum sıklıkla depresyon, anksiyete bozuklukları, obsesif-kompulsif bozukluk, yeme bozuklukları ve madde kullanım bozukluklarıyla birlikte görülebilir.

Kas dismorfisi yalnızca fiziksel bir kaygı değil, aynı zamanda obsesif-kompulsif bir örüntüye sahiptir. Takıntılı düşünceler; ağır egzersiz, diyet, takviye kullanımı gibi kompulsif davranışlarla dengelenmeye çalışılır. Bu durum çoğu zaman:

• Ayna kontrolü ve karşılaştırma davranışlarında artış,

• Sosyal izolasyon, yakın ilişkilerden kaçınma,

• İş veya okul yaşamında aksama,

• Anabolik steroid veya performans artırıcı madde kullanımı

gibi sonuçlar doğurur .

Çalışmalar, kas dismorfisinin özellikle erkeklerde daha yaygın olduğunu, ancak vücut geliştirme sporucusu olan kadınlarda da önemli bir oranda görüldüğünü göstermektedir.

Risk Faktörleri

• Medya ve popüler kültürün gerçek dışı kas idealleri yaratması,

• Spor salonu kültürünün sürekli karşılaştırma baskısı yaratması,

• Steroidlere erişimin artması,

• Düşük benlik saygısı veya erken dönem bedenle ilgili travmalar.

• Ergenlikte zorbalığa veya dışlanmaya maruz kalma,

• Yalnızlık ve sosyal izolasyon,

• Genetik ve biyolojik yatkınlıklar.

• 
  

Toplumsal Etkiler ve Klinik Önemi

Kas dismorfisi tanınmadığında bireyler yıllarca obsesif bir döngüde kalabilir. Bu durum yalnızca psikolojik değil, fizyolojik riskler de barındırır. Steroid kullanımı, aşırı protein alımı, elektrolit bozuklukları ve hormonal dengesizlikler. Ayrıca ilişkisel ve mesleki yaşam da ağır şekilde etkilenebilir.

Kas Dismorfisini Sağlıklı Fitness’tan Ayıran Noktalar

Kas dismorfisini sıradan egzersiz alışkanlıklarından ayıran kritik özellikler şunlardır:

• Vücut algısında çarpıtma: Birey kaslı olsa bile kendini “küçük” görür.

• Benlik değeri büyük ölçüde kaslılık üzerinden tanımlanır.

• Egzersiz programı yaşamın merkezine yerleşir ve iş, okul, ilişkiler arka planda kalır.

• Steroid veya zararlı maddelere başvurma eğilimi yüksektir.

• Sosyal aktiviteler, yemek davetleri veya tatiller bile kas planına göre şekillenir.

Tedavi ve Müdahale

Etkili tedavi çoğunlukla psikoterapiyle mümkündür:

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Olumsuz düşünce kalıplarını sorgulama, beden imajı algısını yeniden yapılandırma ve kompulsif davranışları azaltma konusunda etkilidir.

• Psychoeducation (Psikoeğitim): Kas dismorfisi hakkında farkındalık kazandırma, sağlıklı beden ideallerini öğretme.

• Destek grupları ve gerektiğinde psikiyatrik ilaç tedavisi, özellikle depresyon ve OKB eş tanısı varsa önemli olabilir.

• Steroid kullanımının bırakılması, ancak bu süreç mutlaka bir hekim kontrolünde yapılmalıdır.

Suadiye Psikoterapi | Bağdat Caddesi

Bağdat Caddesi’nde yer alan Suadiye Psikoterapi, alanında uzman ekibiyle danışanlarına profesyonel ruh sağlığı hizmeti sunmaktadır. Merkezimizde, Psikiyatrist Dr. Turan Çetin ve Klinik Psikolog Beste Bektaş, bilimsel temellere dayalı terapi ve danışmanlık yaklaşımlarıyla hizmet vermektedir.

Psikoterapi, psikiyatri desteği ve bütüncül ruh sağlığı çözümleri için bizimle iletişime geçebilir, güvenli bir terapi süreci için randevu alabilirsiniz.